Program o charakterze ewaluacyjno-badawczym, mający na celu prowadzenie stałych prac analitycznych służących maksymalizowaniu efektywności programów PAFW, a także przedsięwzięć innych organizacji pozarządowych. Prace te pomagają w ustalaniu, na ile zdefiniowane wcześniej w fundacyjnych programach cele, podjęte działania i osiągane rezultaty odpowiadają na społeczne potrzeby i problemy, zwłaszcza lokalnych społeczności. Wyniki badań służą zarówno do projektowania nowych działań programowych, jak i modyfikacji tych istniejących.
Prowadzone analizy pomagają m.in. w określeniu, na ile zdefiniowane wcześniej w programach PAFW cele, podjęte działania i osiągane rezultaty odpowiadają na istniejące potrzeby i problemy, zwłaszcza w odniesieniu do lokalnych społeczności, a także w zakresie równania szans edukacyjnych.
Wyniki badań ewaluacyjnych programów PAFW, takich jak „Działaj Lokalnie”, „Uniwersytety Trzeciego Wieku”, czy „Szkoła Edukacji PAFW i UW”, służą Fundacji zarówno do określania przyszłych inicjatyw programowych, jak i modyfikacji tych istniejących. Jednym z założeń programu „MEVA” jest monitorowanie zakończonych przez PAFW przedsięwzięć pod kątem trwałości osiągniętych rezultatów.
Potencjalne działania PAFW są rozpatrywane w kontekście istniejących i przewidywanych potrzeb społecznych. W tym celu prowadzi się badania określonych grup społecznych – np. młodzieży, bibliotekarzy, czy pracowników organizacji pozarządowych - i testuje nowe inicjatywy. Przykładem może być badanie kluczowych trendów oddziałujących na aktywność społeczną mieszkańców małych miast i wsi oraz ich wpływu na sposób sprawowania lokalnego przywództwa, przeprowadzone w 2019 roku w ramach programu „Liderzy PAFW”, czy też analiza wpływu Programu Rozwoju Bibliotek na jego uczestników w porównaniu z bibliotekami i społecznościami, które w tym programie nie uczestniczyły. W 2020 roku część analiz i ewaluacji (między innymi w „Działaj Lokalnie” i Programie Rozwoju Bibliotek) ukierunkowana została na identyfikację problemów, z jakimi spotkały się organizacje podczas pandemii, tak aby dostosować działania w ramach tych przedsięwzięć do zmieniających się uwarunkowań zewnętrznych. Ponadto przeprowadzono prace analityczne pod kątem możliwości włączenia się PAFW oraz organizacji z nią współpracujących w działania edukacyjne oraz animujące lokalne społeczności na rzecz ochrony środowiska i klimatu. Między innymi w ich efekcie powstał program „Zielony Lider”.
Poprzez program „MEVA” analizowane są także wzajemnie się uzupełniające i wzmacniające komponenty bieżących programów PAFW w celu podniesienia jakości oraz efektywności fundacyjnych działań. Do takich projektów należy m.in. „Ewaluacja do kwadratu”, inicjatywa służąca rozwojowi kultury ewaluacji w środowisku organizacji współpracujących z PAFW, w ramach której powstał poradnik „Ewaluacja – jak to się robi?”. Odbywają się również cykliczne seminaria dotyczące badań ewaluacyjnych. Projekt szczególny stanowi badanie „Oddziaływanie na kapitał społeczny w społecznościach PAFW” (tzw. „BOX”), dzięki któremu stworzono i przetestowano zestaw metod i technik badawczych, pozwalających na określenie zmian w poziomie kapitału społecznego w wyniku oddziaływania fundacyjnych programów na małe społeczności.
Poprzez program „MEVA” Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności wspiera Fundację „Stocznia”, której jest jednym ze współzałożycieli. Jednocześnie „Stocznia” pełni rolę Realizatora istotnej części programu „MEVA”.
Dotacje PAFW wyniosły 2.640.180 USD, w tym na ostatnią edycję 205.887 USD.
