Celem programu, realizowanego w latach 2004-2024 pod nazwą „Liderzy PAFW", jest wsparcie rozwoju umiejętności i kwalifikacji osób podejmujących działania na rzecz swoich społeczności, głównie poprzez wykorzystanie metody tutoringu, polegającej na stałej współpracy lokalnego lidera z doświadczonym tutorem.
Przedsięwzięcie jest skierowane do aktywnych uczestników projektów finansowanych w ramach różnych programów Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, a zwłaszcza „Działaj Lokalnie”, „Równać Szanse”, „English Teaching”, „Przemiany w Regionie” (RITA), „Lokalne Partnerstwa PAFW” i Programu Rozwoju Bibliotek.
Zasadnicza część programu to trwająca 12 miesięcy współpraca lidera z tutorem oraz cykl szkoleń dostosowany do potrzeb oraz priorytetów ich uczestników, na który składają się planowanie własnego rozwoju, budowanie zespołu, kierowanie organizacją, komunikacja, angażowanie otoczenia i budowanie partnerstwa lokalnego. Nabyte podczas udziału w programie umiejętności mają pomóc liderom w podejmowanych przez nich działaniach na rzecz lokalnych społeczności.
Istotną część stanowi oferta dla absolwentów – inicjatywa „Alumni” – której celem jest ich współpraca i wymiana doświadczeń. Umożliwia ona m.in. uczestnictwo w spotkaniach ze znanymi osobami życia publicznego, udział w warsztatach dostosowanych do potrzeb alumnów, a także uzyskanie dotacji z funduszu inicjatyw absolwenckich na realizację projektów liderskich. Dzięki subskrypcji newslettera absolwenci regularnie otrzymują informacje o bieżących działaniach prowadzonych w ramach programu. Wymiana doświadczeń pomiędzy liderami jest także możliwa poprzez rokroczne spotkania uczestników oraz portale społecznościowe.
Szczególną grupę uczestników i absolwentów stanowią osoby zaangażowane w działalność publiczną. W 2023 roku Monika Horna-Cieślak (absolwentka osiemnastej edycji) została wybrana przez Parlament RP na stanowisko Rzeczniczki Praw Dziecka. W wyborach parlamentarnych, przeprowadzonych w minionym roku, mandat posła otrzymała Iwona Karolewska (absolwentka czternastej edycji) i Marcin Skonieczka (absolwent drugiej edycji). W 2024 roku, w wyborach samorządowych roku udział wzięły 164 osoby. Wśród nich 80 uzyskało mandat burmistrza lub członka rady gminy, miasta czy wojewódzkiego sejmiku.
Od 2008 roku, w ramach International Visitor Leadership Program, we współpracy z Ambasadą USA w Polsce, organizowane są wizyty studyjne w Stanach Zjednoczonych z udziałem kilkunastu liderów PAFW i tutorów.
W 2022 roku ponad 100 absolwentów programu aktywnie zaangażowało się w pomoc ukraińskim uchodźcom. Już w pierwszych miesiącach agresji Rosji na Ukrainę 40 Liderów PAFW pojechało na granicę polsko-ukraińską, by współpracować z organizacjami koordynującymi wsparcie dla ukraińskich sąsiadów uciekających do Polski przed wojną. Dodatkowo 3 organizacje pozarządowe, w których działania zaangażowani są Liderzy PAFW, otrzymało w ramach programu dotacje o łącznej kwocie 20 tysięcy zł na działania związane z koordynacją relokacji pobytu uchodźców w Polsce oraz organizację pracy wolontariuszy przyjmujących osoby z Ukrainy.
W 2023 roku w ramach programu, dzięki współpracy czterech organizacji: Fundacji Kościuszkowskiej, Fundacji Pogranicze, Stowarzyszenia Folkowisko i Fundacji Szkoła Liderów im. Zbigniewa Pełczyńskiego, zorganizowany został kurs przywództwa dla młodzieży mający na celu przygotowanie do pełnienia ról liderskich w swoich środowiskach oraz inicjowaniu i kontynuacji współpracy międzynarodowej między Ukrainą, Białorusią a Polską. Uczestnicy kursu wzięli udział w warsztatach, webinariach i wizytach studyjnych w organizacjach pozarządowych mających doświadczenie w realizacji projektów transgranicznych.
Efekty dotychczasowych dwudziestu edycji programu to podniesienie kwalifikacji 935 liderów lokalnych z całej Polski oraz powstanie ich aktywnej ogólnopolskiej sieci, a także wykształcenie 72 specjalistów w zakresie stosowania metody tutoringu.
Dotacje PAFW wyniosły 7.373.176 USD, w tym na bieżącą edycję 350.888 USD.
