Z głębokim smutkiem żegnamy Profesora Zbigniewa Brzezińskiego, wielkiego Polaka i Amerykanina, wybitnego stratega, ogromnie zasłużonego dla wolności i bezpieczeństwa Polski, skutecznie zaangażowanego w przemiany ustrojowe w całej Europie Środkowej i Wschodniej, niezwykłego Człowieka, naszego Przyjaciela. Bardzo mocno związanego z Polsko-Amerykańską Fundacją Wolności od początku jej istnienia.
Urodził się w 1928 roku w Warszawie. W 1938 roku wyjechał wraz z rodziną do Montrealu, gdzie jego ojciec Tadeusz Brzeziński – prawnik i dyplomata – objął urząd konsula generalnego.
Zbigniew Brzeziński studiował nauki polityczne i ekonomię na Uniwersytecie McGill w Montrealu, obronił doktorat z nauk politycznych na Harvardzie. Był twórcą Instytutu Badań nad Przemianami Międzynarodowymi na Uniwersytecie Columbia w Nowym Jorku. W latach 1960–1989 wykładał na uczelniach amerykańskich, m.in. na Harvardzie, Uniwersytecie Columbia i Uniwersytecie Johns Hopkins, w ostatnich trzech dziesięcioleciach angażował się w działalność Centrum Studiów Strategicznych i Międzynarodowych (CSIS) w Waszyngtonie.
Jako ekspert do spraw komunizmu, w latach 60. udzielał się w kampanii prezydenckiej Johna F. Kennedy’ego, a następnie Lyndona Johnsona. W latach 1977–1981 pełnił funkcję Doradcy ds. Bezpieczeństwa Narodowego w administracji prezydenta Jimmy’ego Cartera; wywierał wówczas istotny wpływ na amerykańską politykę zagraniczną. Szczególny nacisk kładł na kwestię przestrzegania praw człowieka w Europie Wschodniej, co było ważnym czynnikiem w umacnianiu ośrodków opozycyjnych w krajach tego regionu. Odegrał kluczową rolę w kształtowaniu amerykańskiego wsparcia dla polskiej „Solidarności” oraz w udaremnieniu inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Polskę w grudniu 1980 roku.
Przez cały tamten czas był niezwykle zaangażowany w sprawy polskie, współpracował z liderami środowisk Polonii amerykańskiej, pozostawał w bliskich kontaktach z Papieżem Janem Pawłem II, udzielał poparcia Radiu Wolna Europa, ściśle współdziałał z Janem Nowakiem-Jeziorańskim.
Po obaleniu komunizmu, do czego w znaczący sposób się przyczynił, aktywnie wspierał polskie przemiany, a także transformację ustrojową w innych krajach regionu. Dzięki swojej wiedzy, doświadczeniu oraz kontaktom, skutecznie pozyskiwał władze Stanów Zjednoczonych dla sprawy polskich reform. Wspierał utworzenie Funduszu Stabilizacyjnego, postulat redukcji polskiego długu, a także programy eksperckiego wsparcia dla budowy i rozwoju gospodarki rynkowej w Polsce. Był jednym z inicjatorów powstania Polsko-Amerykańskiego Funduszu Przedsiębiorczości, w którym następnie pełnił funkcję Członka Rady Dyrektorów. Od 1990 roku Fundusz wsparł prawie 100 tysięcy polskich przedsiębiorców. W 1999 roku Fundusz otrzymał Specjalną Nagrodę Gospodarczą Prezydenta RP „Za szczególny wkład w rozwój polskiej gospodarki”. Po wypełnieniu głównych celów przez Fundusz Przedsiębiorczości, Profesor Brzeziński podejmował wysiłki, aby środki wypracowane przez Fundusz dalej służyły polskiemu społeczeństwu. Konsekwencją tych działań było utworzenie Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, która rozpoczęła swą działalność w roku 2000.
Zbigniew Brzeziński odegrał niezwykle istotną rolę w zapewnieniu Polsce trwałego bezpieczeństwa. Aktywnie zabiegał o doprowadzenie do rozszerzenia NATO oraz o uzyskanie przez Polskę członkostwa w Sojuszu; to w dużej mierze dzięki Jego niestrudzonym działaniom Polska znalazła się w euroatlantyckiej wspólnocie krajów połączonych tymi samymi wartościami.
Za wielki wkład w rozwój stosunków polsko-amerykańskich w 1995 roku został odznaczony przez Prezydenta Lecha Wałęsę Orderem Orła Białego. Wcześniej, w 1981 roku, otrzymał Prezydencki Medal Wolności, najwyższe odznaczenie w USA.
Zasługi Profesora Brzezińskiego dla Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności są nie do przecenienia. Był ogromnie zaangażowany w tworzenie i działalność Fundacji, jako Członek Rady Dyrektorów zawsze służył nam swoją niezwykłą wiedzą i doświadczeniem, nieustannie mogliśmy liczyć na Jego mądrość, radę i przyjaźń. Będzie nam Go bardzo brakować.
„Amerykanin, który sercem pozostał przy Polsce” – napisał o sobie we wstępie do książki „Cztery lata w Białym Domu. Wspomnienia Doradcy do Spraw Bezpieczeństwa Państwa 1977-1981″. Takim Go zapamiętamy.
Jego Bliskim składamy wyrazy najgłębszego współczucia.
Andrew Nagorski, Przewodniczący Rady Dyrektorów
Jerzy Koźmiński, Prezes Fundacji
Rada Dyrektorów oraz Zespół Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności
