Tematyka tegorocznego Kongresu w koncentrowała się głównie wokół roli bibliotek w budowaniu lokalnych społeczności odpornych na kryzysy i w działaniach na rzecz klimatu. Gościem specjalnym wydarzenia był Paweł Szypulski z Greenpeace Polska.

Kongres otworzyli Joanna Lempart, Dyrektor Programowa Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Jacek Królikowski Prezes Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego dziękując bibliotekom za ich niezwykłe działania w czasie pandemii, a także pomoc skierowaną do uchodźców w trudnym czasie wojny w Ukrainie. Joanna Lempart, przywołując historię Programu Rozwoju Bibliotek, podkreśliła, że w czasach kryzysów biblioteki udowodniły, że są silnymi instytucjami i potrafią elastycznie reagować na bieżące potrzeby społeczności.

Uczestników powitali także gospodarze sceny głównej Daniel Putkiewicz, Burmistrz Gminy i Miasta Piaseczno i Sylwia Chojnacka-Tuzimek, Zastępczyni Dyrektora Biblioteki Publicznej w Piasecznie.

Do pierwszej rozmowy „O klimacie w bibliotece” prowadząca Agnieszka Kozak, dziennikarka i ekspertka „Dzień Dobry TVN”, zaprosiła dr Aleksandrę Kardaś, z Fundacji Edukacji Klimatycznej, Martę Wróblewską z Młodzieżowego Strajku Klimatycznego oraz Damiana Kruczkowskiego z Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Zofii Urbanowskiej w Koninie. Rozmówcy dyskutowali jak mówić o zmianach klimatycznych w dobie recesji, wojen, kryzysów, dlaczego warto słuchać głosu młodych i go wzmacniać, a także, co biblioteka może zaoferować mieszkańcom prowadzącym działania oddolne, co zyskuje na tym biblioteka a co społeczność. Wyrazili również przekonanie, że działania na rzecz klimatu to stale aktualna potrzeba i choć jesteśmy o krok od katastrofy klimatycznej, nie jest jeszcze za późno by podejmować nawet niewielkie inicjatywy, których suma może przyczynić się do pozytywnych zmian.

Następnie uczestnicy mieli możliwość skorzystania z udziału w warsztatach o różnej tematyce: „Jak wprowadzać zrównoważone zmiany korzystając z zasobów lokalnej społeczności?”, Sztuka i ogród – jak rozpocząć kreatywne działania ogrodowe w bibliotece?, Literatura w akcji! – praktyczne pomysły na kreatywne warsztaty z książką; w Gdyni: Biblioteka dla klimatu: od czego zacząć ekologizację biblioteki i dlaczego warto?, „Biblioteka angażująca, czyli jak zachęcić ludzi do (współ)działania?”, oraz „Co możemy zrobić razem? 10 artystycznych pomysłów na zbudowanie społeczności wokół lokalnej biblioteki”.

Uczestniczący w Kongresie online mogli dołączyć do wirtualnej strefy spotkań autorskich. Z Danielem Mizielińskim, ilustratorem wydawnictwa Dwie Siostry, autorem książek edukacyjnych dla młodego czytelnika „Mapy”, „Pod ziemią, pod wodą” i „Którędy do Yellowstone?”, rozmawiała Sylwia Chojnacka-Tuzimeke. Z kolei Filip Jędruch, reprezentujący program „Sektor 3.0”, poprowadził rozmowę z twórcami komiksów: graficzką Magdaleną „Meago” Kanią i scenarzystą Maciejem „Maiki” Kurem.

W strefie online odbywały się też równoległe warsztaty: „Poznajmy się i zróbmy coś razem! – o partnerstwach w bibliotece” oraz „Zmiana klimatu – fakty i mity”, „Jakich opowieści potrzebujemy dziś, żeby stawić czoło kryzysowi klimatycznemu, rosnącym nierównościom albo dominacji algorytmów?” oraz „Jak zamienić bibliotekę w ekologiczną instytucję kultury?”.

Marcin Karwowski z Biblioteki Publicznej w Kokoszkowach i Agnieszka Pelc z Biblioteki Publicznej Gminy Grodzisk Mazowiecki podzielili się doświadczeniami zdobytymi podczas realizacji projektu „Biblioteka dla Wszystkich. Różni. Równi. Ważni” realizowanego we współpracy z Save the Children i Danmarks Indsamling. Jego celem jest zapewnienie wsparcia dzieciom i młodzieży oraz opiekunom, przybyłym do Polski z Ukrainy, w kontynuacji nauki w ukraińskiej szkole, a także w adaptacji do polskiej szkoły poprzez uczestnictwo w zajęciach rozwojowych w bibliotekach oraz nauce języka polskiego. Motywem przewodnim tej dyskusji było budowanie społeczności wielokulturowej wokół biblioteki. Następnie członkinie Sieci LABIB Natalia Gromow z Biblioteki Gdynia i Jolanta Janiec z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Hrubieszowie rozmawiały o tym jak sprawić, aby biblioteka stała się bardziej atrakcyjna dla lokalnej społeczności.

Podczas Kongresu nagrodzone zostały Laureatki Konkursu Stypendialnego im. Olgi Rok, które odebrały dyplomy z rąk Anny Rok, wnuczki patronki konkursu.

W kategorii „Placówka biblioteczna większa” nagrodę główną zdobyła Renata Jaworek z Biblioteki Publicznej w Dzielnicy Wola m. st. Warszawy Filia Wypożyczalnia dla Dorosłych i Młodzieży nr 14 – „Fantasmagoria” za powołanie w bibliotece projektu „Twórcy Twórców”, grupy literackiej dla młodych pisarzy literatury fantastycznej. Nagrodę główną, w kategorii „Placówka biblioteczna mniejsza” zdobyła Agata Perzyńska z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Sopocie im. Józefa Wybickiego za działania na rzecz osób ze specjalnymi potrzebami. Przyznano również 2 wyróżnienia: Wioletcie Toruńczak z Biblioteki Publicznej Gminy Pruszcz Gdański oraz Katarzynie Syryjczyk-Słomskiej z Miejskiej Biblioteki Publicznej w Łaziskach Górnych.

Stypendia im. Olgi Rok  są finansowane ze środków funduszu wieczystego, utworzonego w 2012 roku, i wspierają rozwój osobisty bibliotekarek, które potrafią mobilizować siebie i innych do poszukiwania nowych rozwiązań i odważnie zmieniają swoje społeczności. Partnerami Konkursu są Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności, Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego oraz Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce.

Kongres Bibliotek jest cyklicznym wydarzeniem realizowanym przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w ramach Programu Rozwoju Bibliotek – przedsięwzięcia Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności realizowanego przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. W ramach programu, który w latach 2008-2015 był realizowany w partnerstwie PAFW i Fundacji Billa i Melindy Gatesów, wsparcie otrzymało ponad 4 tysiące bibliotek publicznych z gmin do 20 tys. mieszkańców.

Partnerami tegorocznego Kongresu byli: Biblioteka Publiczna w Piasecznie, Biblioteka Gdynia, LABIB, Wydawnictwo Dwie Siostry, Egmont Polska, My Digital Life.