26 i 27 listopada 2019 r., w Fabryce Sztuki w Łodzi, bibliotekarki i bibliotekarze z całej Polski wspólnie rozmawiali o potrzebach różnych grup społecznych, w szczególności tych wymagających szczególnej uwagi i zastanawiali się jak uwzględniać te potrzeby w planowanych przez biblioteki działaniach. Gośćmi specjalnymi wydarzenia byli Małgorzata Moskwa-Wodnicka, Wiceprezydent Łodzi i dr Adam Bodnar, Rzecznik Praw Obywatelskich.
O tym, że jesteśmy różni i mamy różne potrzeby świadczą chociażby linie papilarne, dlatego stały się one symbolem tegorocznego wydarzenia, które zgromadziło 200 uczestników. Podczas Kongresu zostały także wręczone Stypendia w Konkursie im. Olgi Rok dla bibliotekarek, które odgrywają szczególną rolę w rozbudzaniu aspiracji oraz rozwoju lokalnych społeczności.
Gości przywitali Joanna Lempart, Dyrektor Programowy Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności i Jacek Królikowski, Prezes Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego. Joanna Lempart nawiązała do historii wydarzenia przypominając gościom hasła kolejnych kongresów i w ten sposób tworząc opowieść o dynamice rozwoju bibliotek jako miejsc aktywności i dialogu społecznego, w których spotykają się nowe technologie i dominuje różnorodność. Jacek Królikowski podkreślił z kolei siłę ludzi związanych z bibliotekami i to jak ważne jest dostrzeganie potrzeb osób słabszych i mniejszości. „Nie znam żadnego systemu wartości, który by mówił odwróćcie się od innych ludzi (…) nie znam żadnych aktów prawnych, które nakłaniałyby do dyskryminacji, który by mówił, że tylko wybrani mają jakieś prawa i wybrani mogą korzystać z kultury” – mówił Jacek Królikowski.
Małgorzata Moskwa–Wodnicka, Wiceprezydent Łodzi podkreśliła, że Łódź jest miastem tolerancyjnym i wielokulturowym, którego działalność koncentruje się wokół przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Rzecznik Praw Obywatelskich dr Adam Bodnar podziękował uczestnikom Kongresu za ich pracę a wspominając podróże po Polsce mówił o tym, że biblioteki to obecnie nie tylko wypożyczalnie książek. Są to miejsca spotkań, które w widoczny sposób stają się częścią wspólnoty lokalnej i przestrzenią gdzie jest możliwa realizacja praw wszystkich grup społecznych. Podkreślił trzy ważne współcześnie trendy: wspólnotowość, przeciwdziałanie wykluczeniu transportowemu i różnorodność, naprzeciw którym biblioteki wychodzą ze swoją ofertą.
Następnie Aleksandra Klich Redaktor Naczelna „Wysokich Obcasów” opowiedziała o roli książki w życiu kobiet odwołując się do historii ruchu feministycznego w Ameryce z przełomu lat 50 i 60 XX wieku.
Część plenarną zakończyła prezentacja Piotra Łoja, założyciela Fundacji Virtual Dream, która wykorzystuje nowe technologie i wirtualną rzeczywistość pomagając ludziom słabszym i wykluczonym.
Poznaliśmy również laureatki VIII edycji Konkursu im. Olgi Rok dla aktywnych bibliotekarek. Stypendia im. Olgi Rok, finansowane ze środków funduszu wieczystego, utworzonego w 2012 roku z inicjatywy jej wnuczki Anny Rok, wspierają rozwój osobisty bibliotekarek, które potrafią mobilizować siebie i innych do poszukiwania nowych rozwiązań i odważnie zmieniają swoje społeczności. Laureatkami tegorocznej edycji zostały:
- w kategorii „placówka biblioteczna mniejsza”: Justyna Skwarska (Gminna Biblioteka Publiczna w Czernicy, filia nr 3 w Nadolicach Wielkich) za przełamywanie barier kulturowych i stworzenie oferty zajęć językowych i muzycznych, a także niezwykłego muralu przyciągającego czytelników;
- w kategorii „placówka biblioteczna większa”: Olga Wójtowicz (Miejska Biblioteka Publiczna im. H. Łopacińskiego w Lublinie) za stworzenie cyklu wystaw z okazji 100-lecia uzyskania praw wyborczych przez kobiety zatytułowanego „I Einstein był kobietą” oraz za organizację kursów języka polskiego dla obywateli z Ukrainy.
Przyznano również trzy wyróżnienia:
- Aleksandrze Sękowskiej (Filia Biblioteczna w Kleosinie działająca przy Gminnej Bibliotece Publicznej w Juchnowcu Kościelnym),
- Ilonie Majewskiej (Biblioteka Miejska w Cieszynie),
- oraz Renacie Cierniak (Filia nr 7 Miejskiej Biblioteki Publicznej we Wrocławiu).
Operatorem Funduszu Wieczystego im. Olgi Rok jest Akademia Rozwoju Filantropii w Polsce, promująca ideę funduszy wieczystych i kapitałów żelaznych w ramach kampanii „Jesteśmy dziś, jutro, zawsze”. Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności jest partnerem wspierającym a partnerem merytorycznym jest Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego.
Wydarzenie było również okazją do spotkań warsztatowych o tematyce związanej z kreowaniem oferty bibliotek wokół tematów dotyczących poszanowania równości i różnorodności, praw człowieka i potrzeb mniejszości. W kuluarach uczestnicy Kongresu mieli możliwość m in. zapoznania się ze światem kreowanym wirtualnie dzięki okularom Google przy stoisku Fundacji Virtual Dream czy wejścia w świat osoby autystycznej przy stoisku Fundacji Synapsis.
Kongres Bibliotek jest wydarzeniem organizowanym od 10 lat przez Fundację Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w ramach Programu Rozwoju Bibliotek. W latach 2008-2015 program był prowadzony w ramach partnerstwa Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności oraz Fundacji Billa i Melindy Gatesów a łącznie wzięło w nim udział 3808 placówek bibliotecznych z ponad 1250 gmin, co stanowi blisko 60 procent bibliotek zlokalizowanych na terenach wiejskich i w małych miastach w Polsce.
