Dwa dni, cztery wykłady plenarne, 80 uczestników z największych ośrodków akademickich w Polsce, ponad 20 zaprezentowanych projektów i analiz naukowych. W dniach 17-18 listopada 2022 r. w Szkole Edukacji PAFW i UW odbyła się konferencja naukowa pt. „Rola badań edukacyjnych w kształceniu przyszłych nauczycieli”.
Prof. Maynooth Gert Biesta: dostrzegajmy szerszy kontekst
Pierwszy wykład plenarny wygłosił znany holenderski filozof edukacji, profesor Uniwersytetu Edynburskiego i Uniwersytetu Maynooth Gert Biesta. Podkreślił, że badając edukację należy pamiętać o złożoności procesu nauczania i uczenia się i ostrzegł przed ryzkiem zbyt dużego upraszczania i niedostrzegania rożnych kontekstów edukacyjnych. „Jako nauczyciele powinniśmy zawsze posiadać zdolność patrzenia dalej niż tylko na ewidentne, widoczne rzeczy – dostrzegać szanse i potencjał uczniowski” – powiedział prof. Biesta. Zapis wykładu profesora Biesty
Prof. Thomas Hatch: czasem w edukacji coś po prostu nie działa
Gościem konferencji był również prof. Thomas Hatch z Teachers College Columbia University w Nowym Jorku – jednego z najlepszych ośrodków kształcenia nauczycieli na świecie i partnera Szkoły Edukacji od początku jej powstania. W czasie wystąpienia przekonywał, że dydaktycy muszą mieć świadomość zmian w edukacji – także tego, że zachodzą one bardzo powoli, czasem niemal niezauważalnie. W swojej pracy powinni jednak koncentrować się przede wszystkim na wprowadzaniu mikro-innowacji, które w bezpośredni sposób oddziałują na ich uczniów, mogą zmieniać szkoły, a w także mieć wpływ na system edukacji. Jak zauważyła moderatorka wykładu Magdalena Radwan-Röhrenschef, taka filozofia bliska jest Szkole Edukacji, gdzie osoby wprowadzające drobne, ale ważne zmiany nazywa się dyskretnymi rewolucjonistami.
Ewaluacja i twarde dowody w edukacji
Drugi dzień konferencji otworzył wykład plenarny dr hab. Bartłomieja Walczaka z Uniwersytetu Warszawskiego i Szkoły Edukacji PAFW i UW, w którym mówił o tym, jak nauczyciele mogą sami stawać się badaczami, a jednocześnie, jak wnioski z zewnętrznych badań i ewaluacji powinny wpływać na ich warsztat pracy i kształtować indywidualną refleksję, niezbędną w procesie zmieniania edukacji.
Dr hab. Maciej Jakubowski z Uniwersytetu Warszawskiego i Evidence Institute – polemizując z tezami prof. Biesty – przekonywał uczestników, że to właśnie badania naukowe i twarde dane powinny być podstawowym czynnikiem kształtującym zarówno politykę edukacyjną, jak i nauczycielską praktykę. Przekonywał, że w szkolnej rzeczywistości pełno jest psychologicznych i dydaktycznych mitów, które zaburzają proces nauczania.
Oprócz wykładów plenarnych, w ciągu dwóch konferencyjnych dni można było wysłuchać także prezentacje badań naukowców z różnych ośrodków akademickich w Polsce. Dotyczyły dydaktyki przedmiotowej: np. nauczania biologii, geografii czy języka polskiego, jak i kwestii wychowawczych i psychologicznych: nauki zdalnej w pandemii, uzależnienia od telefonów komórkowych czy postaw proaktywnych u nauczycieli.
Od badania do zmiany. Jak zaangażować nauczycieli?
Na zakończenie konferencji uczestnicy zadali sobie kluczowe pytanie: jak przekazywać szkołom wyniki badań i w jaki sposób wspierać w wykorzystywaniu ich w codziennej pracy.
Dr hab. Bartłomiej Walczak podkreślił, że nauczycieli interesuje, co i jak działa. Kluczem jest więc prezentowanie wyników badań w praktycznym kontekście, a nie w formie wykładu – uważa badacz.
Dr Jędrzej Witkowski z Centrum Edukacji Obywatelskiej zwrócił uwagę, że zanim zaczniemy komunikować wyniki badań, musimy wiedzieć, w jakim miejscu są nauczyciele, jakie są ich doświadczenia i postawy: „Rozmowa o badaniach sprawdza się, kiedy pytamy nauczycieli, z jakimi problemami mierzą się w klasie, a nie jakie problemy widzi badacz. Komunikowanie wyników badań to dobry początek procesu doskonalenia zawodowego nauczycieli” – wyjaśniał dr Witkowski.
Dr hab. Maciej Jakubowski zwrócił uwagę na ciekawą praktykę, jaką są przewodniki wdrożeniowe pisane przez nauczycieli we współpracy z badaczami na podstawie zewnętrznych badań. Takie rozwiązanie sprawia, że pedagodzy chętniej angażują się w działania na rzecz zmian w edukacji.
Zdaniem Magdaleny Radwan-Röhrenschef ze Szkoły Edukacji, aby nauczyciele byli otwarci na badania edukacyjne „muszą rozumieć, że są one w ich interesie, prowadzą do postrzegania nauczania jako profesji, a ich samych jako profesjonalistów”.
Szkoła Edukacji jest wspólnym przedsięwzięciem Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności oraz Uniwersytetu Warszawskiego, której program powstał w ścisłej współpracy z renomowanym ośrodkiem kształcenia nauczycieli – Columbia University Teachers College w Nowym Jorku. To jedyne w Polsce studia podyplomowe dające uprawnienia nauczycielskie, które odbywają się w trybie stacjonarnym.
