Po krótkich filmowych prezentacjach prac i rozmowach z Zespołami, które prowadzili w imieniu Jury – Agnieszka Kudełka z Ośrodka KARTA i Krzysztof Willmann, badacz literatury i znawca „Deklaracji” – werdykt odczytał prezes Ośrodka KARTA, Zbigniew Gluza i wręczono nagrody oraz wyróżnienia.

Konkurs „Rówieśnicy Niepodległej” został ogłoszony przez Ośrodek KARTA w ramach projektu „Nieskończenie Niepodległa” – realizowanego dla uczczenia 100-lecia odzyskania przez Polskę Niepodległości. Punktem odniesienia stała się „Polska Deklaracja Podziwu i Przyjaźni dla Stanów Zjednoczonych”. Ten dokument, umieszczony na portalu „Nieskończenie Niepodległa – Ludzie”, to 111-tomowy album z podziękowaniami dla narodu amerykańskiego, za pomoc jakiej Stany Zjednoczone udzieliły Polsce w odzyskaniu niepodległości i za wsparcie humanitarne po I wojnie światowej. Na 30 tysiącach stron, w 1926 roku, podpisało się 5,5 miliona polskich obywateli wszystkich narodowości. Najmłodsi podpisujący „Deklarację” mieli 7 lat – urodzili się w 1918 roku – to rówieśnicy odzyskania niepodległości. Stąd tytuł konkursu, kierowanego do młodzieży. Organizatorzy wychodzili z założenia, że każda społeczność, każda szkoła, każdy uczeń może znaleźć wśród podpisanych osób kogoś dla siebie bliskiego, ważnego lub interesującego i przez jego/jej losy może opowiedzieć o fragmencie historii Niepodległej. Opowieści te złożą się na zbiorowy portret społeczności II RP i będą niebanalnym sposobem świętowania 100-lecia Niepodległości – także lokalnie.

Zaproponowano dwie ścieżki konkursu, umożliwiające młodym autorom pracę w ramach różnych instytucji (szkoły, biblioteki, domy kultury, ale także grupy nieformalne, rodzina itp.) i wykorzystanie zgromadzonych materiałów źródłowych albo do różnego rodzaju prezentacji biografii bohaterów, albo do działań animacyjnych w środowiskach lokalnych, odniesionych do tych losów lub nimi inspirowanych. Ponieważ większość nadesłanych prac miała elementy obydwu kategorii konkursu, Jury postanowiło oceniać wszystkie prace łącznie, już nie kategoryzując nagród.

Nadesłane prace opisywały losy niekiedy bardzo wielu bohaterów, których podpisy odczytano z kart „Deklaracji” w miejscowości czy szkole autorów, innym razem były rozbudowaną, znakomicie udokumentowaną historią życia jednej osoby. Sięgano do miejsc odległych – na dawnych Kresach II Rzeczpospolitej lub szukano bardzo blisko – w archiwum domowym czy szkolnym. Wykorzystano wiele form przedstawiania odnalezionych materiałów takich, jak prezentacja multimedialna, film dokumentalny, fabularny czy rekonstrukcja historyczna, wystawa, publikacja książkowa, artykuł gazetowy, komiks, a nawet gra terenowa. Kilka prac było wieloelementowych.

Jury konstatowało, że prace te przynosiły dużo nowej wiedzy i dawały naprawdę coś trwałego lokalnym społecznościom, w wielu miejscach stały się dopiero punktem otwarcia – a „Deklaracja” jawi się w nich jako pole dalszej ciekawej eksploracji historycznej.

Dwuetapowe Jury przyznało następujące nagrody i wyróżnienia:

I nagroda: 4500 zł

1. Jakub Dzik ze Społecznego Gimnazjum „Startowa” w Warszawie, Maja Dzik z SP nr 359 w Warszawie, Michał Dziergas, Mikołaj Szostak, Nikodem Nycz, Patryk Góra z ZSP w Bestwinie, za pracę „Janowiccy rówieśnicy Niepodległej – 100 lat w służbie małej i dużej ojczyźnie”, pokazującą losy 41 osób związanych rodzinnie z autorami, opiekunki Katarzyna Dzik z Warszawy i Dorota Surowiak z Bestwiny.
2. Paulina Basek, Krzysztof Bogusz, Karolina Kosil, Olga Łukasiewicz, Dawid Nagadowski, Igor Pazura, Wiktoria Podstawka, Miłosz Rosa, Julia Wiśniewska w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Stoczku Łukowskim, za film „Rówieśnicy Niepodległej w Stoczku Łukowskim”, przyjmujący za punkt wyjścia szkolną fotografię, w którym życiorysy nauczycieli podpisanych pod „Deklaracją” czy podpisy 12 żydowskich dzieci stały się kanwą opowieści o społeczności Stoczka w okresie międzywojennym, opiekunki Agnieszka Barej – bibliotekarka Miejskiej Biblioteki Publicznej w Stoczku Łukowskim i Hanna Stosio – prezeska Towarzystwa Przyjaciół Stoczka Łukowskiego.

II nagroda: 3500 zł

1. Szymon Konik, Miłosz Dąbrowski, Patrycja Poznańska, Zuzanna Nienałtowska, Milena Urbańska, Amelia Wiszenko ze Szkoły Podstawowej nr 1 im. ks. Wacława Rabczyńskiego w Wasilkowie, za pracę „Józefa Fiedorowicz – śladami tajnego nauczania”, mającą charakter rekonstrukcji historycznej z komentarzem historyka/ucznia, opiekun Mariusz Sokołowski – nauczyciel historii.
2. Barbara Orzeł i Milan Koczar z I LO z Oddziałami Dwujęzycznymi im. Karola Miarki w ZSO w Żorach oraz Błażej Konsek z ZS Budowlano-Informatycznych im. Mikołaja Kopernika w Żorach, za pracę „Augustyn Wróbel – jeden z 5,5 miliona”, składającą się z filmu, książki biograficznej i wystawy (z elementami happeningu), pokazującą typowe/nietypowe losy Ślązaka, opiekunka Elżbieta Koczar – pracowniczka Miejskiego Ośrodka Kultury w Żorach oraz matka członka Zespołu.

III nagroda: 2500 zł

1. Franciszek Podłęcki, Dawid Reczek, Dariusz Piotr Sapeta, Magdalena Borowiec, Zuzanna Gemza z LO im. Mikołaja Kopernika w Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Brzesku, za dokumentalny film biograficzny „Pracą i Prawdą Baron Jan Albin Götz Okocimski (1864–1931)” poświęcony losom założyciela i opiekuna szkoły w Okocimiu, wymienionego na kartach „Deklaracji”, opiekun dr Piotr Paweł Duda – nauczyciel historii i wiedzy o społeczeństwie.
2. Ewelina Banaszek, Jakub Kosakowski, Dominik Gałązka z Zespołu Szkół w Dobrym Mieście, za film „Pozostawili ślad – o uczniach drohobyckiego gimnazjum”, będący montażem źródeł, opowiadających w filmie i wystawie losy czterech uczniów i ich nauczyciela – Bruno Schulza, opiekunka Alina Ślimak – nauczycielka języka polskiego.

Wyróżnienia książkowe, oznaczające pakiety książek dla instytucji sprawujących opiekę nad Zespołami autorskimi, o wartości 300 zł każdy, otrzymali:

1. Patrycja Letkiman, Weronika Kaczorowska, Maria Kołaczkowska, Zuzanna Gierwatowska z ZS Nr 2 im. Jana Pawła II w Narzymiu, za pracę „Narzym – pokolenia”, prezentującą kilku spośród odnalezionych 60 sygnatariuszy „Deklaracji” z Narzymia, opieka Anna Szambora-Jaszewska.
2. Klaudia Łojewska, Mateusz Kujawski, Mateusz Kazanowski z IV LO im. Witolda Pileckiego w Piasecznie, za prezentację multimedialną „Jan Stryczyński we wspomnieniach i fotografiach”, opiekunka Izabela Kłagisz – nauczycielka historii.
3. Mateusz Nowak, Wiktor Zagozdon, Jakub Chromiński z IV LO im. Witolda Pileckiego w Piasecznie, za pracę o charakterze wywiadu dziennikarskiego „Historia jednej kobiety”, opiekunka  Izabela Turlejska – bibliotekarka.
4. Aleksandra Oskierko, Julia Kołakowska, Wiktor Kłobuchowski z IV LO im. Witolda Pileckiego w Piasecznie, za film fabularny „Wolność nie ma ceny” – historię dwóch braci – żołnierzy AK, więźniów obozów koncentracyjnych i więzień stalinowskich, opiekun Dariusz Wasilewski – nauczyciel historii.
5. Jan Marszałek, Lena Mazurkiewicz, Nikodem Leś, Izabela Bigos, Izabela Hajec, Klaudia Rataj z III LO w ZS w Przecławiu, za pracę „Władysław Żątowski – Rówieśnik Niepodległej”, składającą się z prezentacji multimedialnej, „Wieczoru niepodległościowego” i gry terenowej, opiekun Stanisław Wilczyński – nauczyciel historii.
6. Maria Lichograj,  Mikołaj Łupiński, Julita Łyś, Michalina Moszyńska, Klaudia Soszyńska, Piotr Prekurat, Klaudia Rombel, Justyna Szczygielska ze Szkoły Podstawowej nr 1 im. Komisji Edukacji Narodowej w Siedlcach, za prace „Nawiedzony dom” i „Szkolna miłość” – artystyczne wariacje na tematy historyczne, opiekunki Ewa Wysocka – nauczycielka języka polskiego, Jolanta Hardej i Małgorzata Olczak – bibliotekarki w SP 1 w Siedlcach.
7. Natalia Irek, Aleksandra Szot, Kacper Trzaskowski z Liceum CXXIV przy Instytucie Głuchoniemych im. księdza Jakuba Falkowskiego, za pracę „Ludgard Hendzel – absolwent Instytutu Głuchoniemych w Warszawie”, opiekunka Ewa Czerkawska – nauczycielka języka angielskiego.
8. Iga Pękul, Patrycja Suwała, Małgorzata Konecka, Olga Durjasz, Maciej Malczewski z ZS Nr 31 im. Jana Kilińskiego w Warszawie, za pracę „Czego nie było na lekcji historii” – wywiad ze 103-letnią sygnatariuszką „Deklaracji”, opiekun Igor Białostocki – nauczyciel historii.
9. Piotr Pytlarczyk, Klaudia Burs, Joanna Grzegorczyk z V LO im. Księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie, za prezentacje uczniów Poniatówki – na stulecie szkoły, opiekunka Romualda Kuśmierczyk – nauczycielka historii.

Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności była partnerem konkursu.

Więcej informacji: nieskonczenieniepodlegla-ludzie.pl