Czy klimat szkoły wpływa na odporność psychiczną uczniów i nauczycieli? Jak tworzyć szkołę wspierającą dobrostan całej społeczności? O tym dyskutowano podczas konferencji inaugurującej program „Kurs na Odporność. Szkoła z Klasą”, która odbyła się 10 października 2025 r. w Warszawie, gromadząc ponad 200 uczestników z 170 szkół z całej Polski.
Konferencję otworzyła Agata Łuczyńska, Prezeska Fundacji Szkoła z Klasą. Uczestników powitała także Marianna Hajdukiewicz, Dyrektor Programowa Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, podkreślając symboliczny wymiar inauguracji działań w Światowy Dzień Zdrowia Psychicznego: „Coraz więcej dzieci doświadcza samotności, obniżonego nastroju i braku motywacji. Pandemia, wojna w Ukrainie, kryzys klimatyczny i niestabilność społeczna pogłębiają te trudności. Szkoła to miejsce kształtowania emocji, relacji i poczucia własnej wartości młodych ludzi. Naszym celem jest budowanie bezpiecznej przestrzeni dla uczniów”.
W swoim wystąpieniu dr hab. Aleksandra Tłuściak-Deliowska, prof. Akademii Pedagogiki Specjalnej, omówiła znaczenie klimatu szkoły dla wzmacniania odporności całej społeczności oraz rolę nauczyciela w tym procesie. Ekspertka zaznaczyła, że klimat szkoły jest wielowymiarowy – obejmuje bezpieczeństwo psychiczne i fizyczne oraz jakość nauczania. Badania pokazują, że szkoły o wspierającej atmosferze sprzyjają lepszym wynikom, większej motywacji i ciekawości poznawczej uczniów, podczas gdy brak relacji prowadzi do problemów behawioralnych i poczucia bezradności.
Program „Kurs na Odporność. Szkoła z Klasą” został zaprojektowany tak, aby krok po kroku wzmacniać społeczności szkolne, nie obciążając dodatkowo nauczycieli. Metodologia programu jest interdyscyplinarna – czerpie z nauk psychospołecznych, doświadczenia pedagogów i psychologów oraz z dotychczasowych 23 edycji programu Szkoła z Klasą.
Szkoły uczestniczące zaczynają od rozpoznania obszarów, nad którymi będą pracować, przeprowadzają autodiagnozę, która pomaga lepiej zrozumieć wyzwania, przed jakimi stoją.
„W naszym programie odporność budujemy przez małe, ale istotne działania, tworząc klimat sprzyjający dobremu funkcjonowaniu społeczności szkolnej. Szkoły, przy wsparciu moderatorek, najpierw rozpoznają potrzeby, a potem organizują rozmowę o odporności z udziałem uczniów i nauczycieli, by lepiej się poznać i wzmocnić relacje. Następnie uczniowie, z niewielką pomocą nauczycieli, planują projekty, które pozytywnie wpływają na szkolną codzienność. Przez cały rok praktykują małe działania budujące odporność, które stają się nawykiem. Na koniec dzielą się efektami podczas festiwalu projektów” – wyjaśnia Magdalena Plewowska-Semik, koordynatorka w Fundacji Szkoła z Klasą.
Kluczową rolę w programie odgrywają nauczyciele. Uczestnicy panelu „Odporność psychiczna w czasach zmian. Rola szkoły w budowaniu odporności psychicznej” podkreślali, że wiele zależy od postawy nauczyciela, jego sposobu reagowania i umiejętności utrzymywania równowagi. Zwracali uwagę, że choć odpowiedzialność jest duża, nauczyciel nie musi być niezniszczalny. W budowaniu odporności istotne jest autentyczne bycie w relacji i szczerość intencji.
Fundacja Szkoła z Klasą, realizator Programu „Kurs na Odporność”, wspiera nauczycieli oferując materiały dydaktyczne, webinary i szkolenia. Pokazuje, że nawet drobne działania – rozmowy w parach, ćwiczenia refleksji, otwarte mówienie o trudnościach czy wspólne poszukiwanie prostych rozwiązań – mogą budować klimat szkoły sprzyjający odporności i wspierającej szkolnej społeczności.
Realizowany od 2024 program „Kurs na Odporność” to przedsięwzięcie Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, które służy wzmocnieniu odporności psychicznej dzieci i młodzieży. Celem programu jest rozwój kompetencji nauczycieli i edukatorów, którzy pracując z najmłodszymi, coraz częściej mierzą się z ich obniżonym nastrojem, niską motywacją, samotnością i brakiem poczucia własnej wartości. Program jest realizowany we współpracy z Fundacją Szkoła z Klasą.
