Czy młodzież naprawdę „ucieka w ekrany”? A może to dorośli nie potrafią odnaleźć się w cyfrowym świecie, który dla młodych jest naturalnym środowiskiem? Na te pytania próbowali odpowiedzieć uczestnicy debaty „Gotowi na Przyszłość”, zorganizowanej przez program „Równać Szanse” i transmitowanej na żywo przez portal Goniec.pl. Spotkanie poprowadził Redaktor Naczelny portalu Janusz Schwertner.
Cyfrowa przepaść czy wspólna przestrzeń?
Już na początku dr hab. Michał Krzykawski zwrócił uwagę, że „nie ma już dwóch światów – realnego i wirtualnego. Jest jeden, wspólny świat, w którym musimy nauczyć się żyć razem, niezależnie od tego, kiedy się urodziliśmy”. To zdanie stało się punktem odniesienia dla całej dyskusji. Paneliści zgodzili się, że ekran nie jest sam w sobie problemem — problemem może być brak relacji i zrozumienia między pokoleniami.
Głos praktyków – edukatorzy, nauczyciele, animatorzy
W debacie wzięli udział doświadczeni praktycy pracy z młodzieżą: Anna Cieplak, pisarka i animatorka kultury; Jakub Kuś, psycholog mediów; Angelika Fredrich, edukatorka i trenerka kompetencji społecznych; dr Aleksandra Piotrowska, psycholog rozwojowy; Patryk Zakrzewski, trener i animator projektów młodzieżowych; a także reprezentujący Polsko-Amerykańską Fundację Wolności – Radosław Jasiński i Mirosław Czyżewski.
Zamiast zakazów – ciekawość i współtworzenie
Jak podkreśliła Anna Cieplak: „Zamiast pytać, jak odebrać młodym telefon, zapytajmy, co sprawia, że chcą go odłożyć. To zupełnie inny punkt wyjścia do rozmowy”.
Z kolei Jakub Kuś zauważył, że „technologia nie jest wrogiem. Problem pojawia się wtedy, gdy staje się jedynym źródłem bodźców i relacji”. Dlatego tak ważne jest, by dorośli wchodzili w cyfrowy świat młodzieży z ciekawością, a nie z lękiem. Angelika Fredrich dodała: „Jeśli chcemy odzyskać uwagę młodzieży, musimy najpierw odzyskać z nimi relację. Ekran może być mostem, a nie murem”.
Technologia jako przestrzeń rozwoju
Choć w dyskusji pojawiły się wątki dotyczące zagrożeń – uzależnień, dezinformacji czy poczucia samotności – równie mocno wybrzmiały przykłady pozytywnego wykorzystania ekranów: do nauki, tworzenia i działania społecznego. Dr Aleksandra Piotrowska zaznaczyła: „Młodzi potrzebują dorosłych, którzy będą przewodnikami, a nie strażnikami. To wymaga od nas ciekawości i gotowości do uczenia się”.
Patryk Zakrzewski dodał: „Kiedy pozwalamy młodym współtworzyć projekty, w których technologia jest narzędziem, a nie celem, dzieją się rzeczy naprawdę angażujące”.
Nowe kompetencje dla dorosłych
Ważnym wątkiem była rola dorosłych jako uczących się partnerów. Paneliści apelowali o rozwijanie kompetencji cyfrowych wśród nauczycieli, wychowawców i rodziców. Nie chodzi o to, by znać każdy trend w mediach społecznościowych, ale by nie bać się pytać i rozmawiać o tym, co dla młodych jest ważne.
„Gotowi na Przyszłość” – przestrzeń dialogu
Piąta debata była częścią szerszego projektu „Gotowi na Przyszłość” – elementu programu „Równać Szanse” Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności, który tworzy przestrzeń wymiany doświadczeń dla dorosłych pracujących z młodzieżą. To miejsce, gdzie można nie tylko rozmawiać o wyzwaniach, ale też szukać rozwiązań, inspirować się i budować nowe podejście do edukacji i relacji międzypokoleniowych.
„Każdy młody człowiek ma w sobie niesamowity dar kontestowania. Dla młodych nowe rzeczy są z jednej strony ciekawe, a z drugiej – nie są oczywistością. Stąd te często irytujące nas, dorosłych, pytania: no ale dlaczego? To przypomnienie, że być może nie mamy racji i trzeba poszukać nowych rozwiązań, nowych perspektyw, nowych narzędzi i sposobów” – wyjaśnia Paweł Walecki, Dyrektor Programu „Równać Szanse”.
Radosław Jasiński zwrócił uwagę na szerszy kontekst: „Od 25 lat Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności, miedzy innymi w programie „Równać Szanse”, wspiera lokalne inicjatywy, które pokazują, że młodzi potrafią wykorzystać technologię do realnej zmiany w swoim otoczeniu. Kluczem jest zaufanie i danie im przestrzeni do działania”. Mirosław Czyżewski wskazał na wagę trwałości efektów: „Ważne, by projekty angażujące młodzież nie kończyły się wraz z finansowaniem. Chodzi o to, by zdobyte doświadczenia i relacje procentowały przez lata – w społeczności i w życiu uczestników”.
Podsumowanie: odzyskać uwagę, odzyskując relację
Spotkanie nie przyniosło prostych recept, ale jasno wskazało kierunek: jeśli chcemy odzyskać uwagę młodzieży, musimy najpierw odzyskać z nimi relację. Ekran nie musi być przeszkodą – może stać się mostem. Wszystko zależy od tego, czy zechcemy go przekroczyć razem.
Organizatorzy:
- Program „Równać Szanse”
- Polsko-Amerykańska Fundacja Wolności
Partnerzy instytucjonalni:
- Rzeczniczka Praw Dziecka – Monika Horna-Cieślak
- Program „Sektor 3.0”
Patroni medialni:
- Goniec.pl
- NGO.pl
- Lustro Biblioteki
- Edukacja i Dialog
Więcej informacji:
